“Türk dünyasına yuxarıdan baxanların bizim liderlərimizdən öyrənəcəkləri çox şey var”- Milli Məclisin deputatı Novruz Aslanov

Qazaxıstan bizim üçün qardaş ölkədir; Biz strateji tərəfdaşlarıq, bizi bir çox şeylər birləşdirir. Münasibətlərimiz çox səmərəli qurulub və onların fəlsəfəsi qarşılıqlı hörmətə, qarşılıqlı maraqlara, qarşılıqlı dəstəyə əsaslanır.

Prezident İlham Əliyevin ötən həftə Astanaya səfərini əlamətdar hesab edirəm. Fikrimcə, bu, sadəcə olaraq ölkələrimiz arasında növbəti yüksək səviyyəli görüş deyil, daha çox Azərbaycanla Qazaxıstan arasında münasibətlərdə artıq əldə edilmiş hər şeyin möhkəmlənməsi və yeni mərhələnin başlanğıcı idi. Təsadüfi deyil ki, məhz Astanada Prezident İlham Əliyev Ermənistan üçün ölkəmizdən keçən yüklərin tranzitinə qoyulan bütün məhdudiyyətlərin götürüldüyünü bəyan edib. Baxın, Prezident Tokayev Azərbaycan liderini hava limanında necə qarşılayıb, yola salıb, mətbuata verdikləri bəyanatlara, Dövlətlərarası Əməkdaşlıq Şurasının iclasında müzakirə etdikləri mövzulara baxın. Biz iki lider arasında dostluq münasibətlərinin və qarşılıqlı anlaşmanın ən yüksək səviyyədə olduğunun şahidi olduq. Bu çox şeydən xəbər verir. Bura Prezident İlham Əliyevin yüksək nüfuzu, ölkə başçısına olan hörməti bütün ölkəni əhatə edir.

Azərbaycan və Qazaxıstan hazırda ölkəmizin Mərkəzi Asiya regionuna inteqrasiyası vasitəsilə türk dünyasının inteqrasiyasına təkan verir.İnanıram ki, Türk Dövlətləri Birliyi cazibə mərkəzinə çevriləcək. Artıq digər beynəlxalq aktorlar tərəfindən də bu formata marağın artdığını görürük. Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv olan ölkələr arasında sistemli əlaqələr qurulur və format genişlənərsə, qonşu və digər regionlardan olan digər dövlətlərlə də uğurla qurulacaq. Gələcəkdə yaxın qonşularımız olan Gürcüstan və Ermənistanı, hətta Rusiya və İranı müşahidəçi qismində iştirak etdiyini görürəm. Mən TDT-nı Türk Dövlətləri Birliyi adlandıranda gələcəyə doğru ümidlə baxıram , lakin təşkilatın tezliklə statusunu yüksəldəcəyinə şübhəm yoxdur. TDT yeni beynəlxalq təşkilatdır və hər şey bizdən və işimizi necə təşkil etməyimizdən asılı olacaq.

Təşkilat yaradıla bilər, lakin lazımi təkan olmadan o, inkişaf etməyəcək və real qüvvəyə və əsl ağırlıq mərkəzinə çevrilməyəcək. Məsələn, Qoşulmama Hərəkatını götürək. Bu ikinci ən böyük qlobal təşkilat uzun müddət aktiv deyildi. Yalnız Azərbaycan sədrliyi qəbul etdikdən sonra Qoşulmama Hərəkatı oyandı, fəaliyyətə başladı, tanınan təşkilata çevrildi və diqqəti cəlb etdi. Qoşulmama Hərəkatının atdığı addımlar, təşkilatın institusional inkişafı, bu illər ərzində keçirilən tədbirlər — bütün bunlar Prezident İlham Əliyevin təşəbbüslərinin nəticəsidir.

Ancaq TDT xüsusi bir haldır. Bizi əsl qardaşlıq birləşdirir; biz ümumi coğrafi məkan və dindən daha çoxunu paylaşırıq – biz tarix, etnik, mədəni və dil baxımından bağlıyıq; ortaq kökləri və dəyərləri paylaşırıq. Üzv dövlətlərin liderləri ciddi, müdrik və dərrakəli siyasətçilərdir ki, bu gün qlobal səhnədə nadir hallarda rast gəlinir. İnanıram ki, türk dünyasına yuxarıdan aşağı baxan ölkələrin TDT liderlərindən öyrənməli çox şey var.

TDT-nın parlaq gələcəyi, böyük imkanları və perspektivləri var. Təşkilat daxilində əlaqələr müxtəlif sahələrdə, o cümlədən humanitar sahədə çox fəal inkişaf edir. Biz Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti olaraq humanitar seqmentin bir hissəsiyik. Noyabrın 19-da Bakıda Türkdilli Ölkələrin Qızıl Aypara Cəmiyyətləri TDT-nın ikinci toplantısı keçiriləcək. Birincisi Bişkekdə keçirilib. Türk Dövlətlərinin Qızıl Aypara Cəmiyyətləri Şəbəkəsini yaratdıq. Milli Cəmiyyətlərin prezidentləri Bakıya gələcək.

Azərbaycanın liderliyi və təşəbbüskarlığı onu türk regionunda inteqrasiya proseslərinin hazırkı lideri edir. Bəli, Bakının təşəbbüsləri xüsusi rol oynayıb və oynamaqda davam edir. Bununla belə, Türkiyənin və digər dövlətlərin rolunu azaltmazdım. Bəziləri Türkiyənin bu məsələyə marağını itirdiyini düşünür, bu, təbii ki, həqiqətə uyğun deyil. Azərbaycanla birlikdə bu ölkə türk inteqrasiyasının başlanğıcında dayanırdı; ölkələrimiz türk birliyinin əsasını qoydu. Və bu heç də təsadüfi deyil. Azərbaycan və Türkiyənin birliyi özünü bir çox cəhətdən göstərir: tarix, mədəniyyət, iqtisadi və siyasi maraqlar, beynəlxalq layihələr. 44 günlük müharibədə qələbə də bizim birliyimizin nəticəsidir.

Unutmayaq ki, bu təşəbbüs dərhal region ölkələrindən geniş dəstək qazanmadı. Məsələn, Türkmənistan uzun müddət TDT-nın fəaliyyətindən hörmətli məsafə saxladı və üzv olmağa tələsmirdi.Bununla belə, Azərbaycan həmişə bir addım öndədir. Bölgədə əvvəllər bağlanmış yükdaşıma marşrutlarını da ilk açan biz olduq.

Astanada Prezident İlham Əliyev Azərbaycan ərazisindən Ermənistana yüklərin tranzitinə qoyulan məhdudiyyətlərin götürüldüyünü bəyan edib. Yenə də biz Qazaxıstan taxılının Ermənistana çatdırılması üçün kommunikasiyalarımızı açaraq ilk addımı atdıq. Bu, çox mühüm qərardır.

Ermənistan üçün tranzitin açılması tarixi hadisədir. Bu, erməni revanşistləri üçün şok , gələcəyi düşünənlər üçün ransi oldu. Bu, qlobal səhnədəki dostlarımız üçün yaxşı xəbərdir. Artıq hər yerdən müsbət qiymətləndirmələr, dəstək sözləri eşidilir. Bölgəmizdə sülh istəməyənlər üçün Bakının bu addımı təbii ki, xoşagəlməz sürpriz oldu.

Bu dəfə də Azərbaycan ilk addımı atdı. Yeri gəlmişkən, ötən həftə İrəvana səfər edən nümayəndə heyətimiz olub. Bu onu göstərir ki, biz sülh prosesinin aparıcı qüvvəsiyik. Bildiyimə görə, İrəvandakı görüş kifayət qədər məhsuldar keçdi və cəmiyyətlərimizə müsbət mesaj rans. Mən çox şadam ki, proseslər bu istiqamətdə inkişaf edir. Normallaşma prosesi getməli, qarşıdurma məsələsinə son qoyulmalıdır. Biz gələcəkdə düşmənçiliyi tamamilə aradan qaldıracaq bir dünya qurmalıyıq. Ermənistanda hələ də revanşist əhval-ruhiyyə var və bu ölkə öz sülhsevərliyini sübut etmək üçün çox çalışmalıdır. Ermənistan sübut etməlidir ki, biz ona nə qədər etibar edə bilərik.

Baş verənlərə görə əsas məsuliyyəti Prezidentimiz daşıyır. Bu şəraitdə sıçrayış yalnız Azərbaycanın müdrik və uzaqgörən rəhbərliyi İlham Əliyevin sayəsində mümkün olmuşdur. Ermənistanın baş nazirinin sağlam yanaşmasını da etiraf etmək lazımdır.

Bütün baş verənlərdən sonra əlaqə yaratmaq və ümumi dil tapmaq asan məsələ deyil. Bugünkü uğura nail olma üçün müdriklik və uzaqgörənlik tələb olunurdu. Otuz ildir ki, bir-birimizlə mübahisə etdik və xalqımızın çəkdiyi faciələr, itkilər yaddaşımızdan heç vaxt silinməsə də, biz irəliyə baxmalı və gələcək nəsillərin dinc gələcəyini düşünməliyik.  

Avqustun 8-də Vaşinqtonda keçirilən görüşdən sonra proses daha da intensivləşib. Çoxları regionda sülhün bərqərar olmasını, münaqişənin qaynayıb-qarışmamasını və gələcəkdə yenidən istismar olunmasını istəyirdi. ABŞ-da Prezident Trampın iştirakı ilə əldə olunan razılaşmalardan sonra bu şəxsi maraqlar kənara çəkilmək məcburiyyətində qalıb.

Azərbaycanın Ermənistana transit məhdudiyyətlərini aradan qaldırması onun bədxahlarına növbəti zərbə olub. Bu qonşu ilə uğurlarımızı, nailiyyətlərimizi bölüşəcəyimiz gün uzaqda deyil. Cənubi Qafqazda xaos axtaranlara qarşı birgə hərəkət etməliyik. Bizim regionda sülhün qorunması üçün ümumi strategiya və taktikamız olmalıdır.

Bu gün biz hamıya bəyan edirik ki, Qafqazda sülh möhkəmlənir və heç kimə onu pozmağa imkan verilməyəcək.